Przygotowanie Cash Flow metodą bezpośrednią i pośrednią
Różnice pomiędzy raportowaniem Cash Flow w wariancie bezpośrednim i pośrednim dotyczą wyłącznie ujęcia w raporcie wpływów i wypływów z działalności operacyjnej. Przepływy z działalności inwestycyjnej, jak i finansowej są prezentowane w jednakowy sposób, niezależnie od przyjętego podejścia.
Prognozowanie Cash Flow metodą pośrednią
Zdecydowana większość firm raportuje sprawozdanie z przepływów pieniężnych w układzie pośrednim. W tym wariancie, pozycje Cash Flow wyliczane są na podstawie danych z pozostałych sprawozdań finansowych – Bilansu, Rachunku Zysków i Strat, Not objaśniających. Dla przykładu, przy zastosowaniu metody pośredniej kalkulacja przepływów z działalności operacyjnej uwzględnia między innymi wartości Zysku netto, Podatków, Kosztów finansowych czy Amortyzacji pobierane z Rachunku wyników oraz zmiany stanu pozycji bilansowych związanych z kapitałem obrotowym (np. zmiana stanu należności, zobowiązań czy zapasów).
Mechanizmy przygotowania rachunku przepływów pieniężnych metodą pośrednią pozostają niezmienne zarówno dla raportowania danych wykonania, jak i budżetowania oraz prognozowania. Oznacza to, iż do stworzenia prognozy przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej metodą pośrednią wymagane jest wcześniejsze przygotowanie prognozy Rachunku Wyników oraz Bilansu.
W takim scenariuszu, salda należności, zobowiązań czy zapasów prognozowane są najczęściej za pomocą wskaźników rotacji. Na przykład wartość należności na koniec każdego miesiąca wyliczana jest na podstawie budżetu sprzedaży oraz parametru określającego liczbę dni cyklu obrotu należności. Podobnie zapasy wyliczane są na bazie planowanej wartości kosztu własnego sprzedaży, zaś zobowiązania handlowe na podstawie wartości odpowiednich pozycji budżetu kosztów.
To typowy sposób prognozowania wartości kapitału pracującego na podstawie budżetu lub prognozy Rachunku Zysków i Strat. Gdy zaplanujemy już salda należności, zobowiązań czy zapasów dla poszczególnych okresów, to ich zmianę możemy względnie prosto przenieść na odpowiednie pozycje Cash Flow, by uzyskać prognozę przepływów z działalności operacyjnej w wariancie pośrednim.
Prognozowanie Cash Flow metodą bezpośrednią
Raportowanie i analiza Cash Flow metodą bezpośrednią opiera się na rzeczywistych transakcjach powiązanych z rachunkiem bankowym spółki. Źródłem raportowania mogą być zatem wyciągi bankowe jako informacja o wpływach i wypływach z rachunków spółki. Alternatywnie raportowanie Cash Flow w wariancie bezpośrednim korzystać może z księgowania wyciągów na rozrachunkach systemu finansowo-księgowego. Takie podejście umożliwia potencjalnie wykorzystanie informacji analitycznych związanych z pierwotną dekretacją dokumentu na kontach księgowych. Na jej podstawie możliwe jest zdefiniowanie reguł przypisywania operacji do odpowiednich pozycji wpływów i wypływów operacyjnych.
Struktura Rachunku Przepływów Pieniężnych w wariancie bezpośrednim może być swobodnie dostosowywana, tak by zapewnić analitykę pozwalającą na właściwe zrozumienie raportu przez menedżerów i właścicieli. Projektując pozycje wpływów i wypływów możemy się względnie elastycznie odwoływać do elementów składających się na model biznesowy firmy. Na przykład wpływy ze sprzedaży mogą być pokazywane w podziale na segmenty biznesowe, kanały dystrybucji, rynki geograficzne czy klientów. Podobnie płatności zobowiązań mogą korespondować z pozycjami rachunku zysków i strat (zakup materiałów do produkcji, zakup usług doradczych, itp.) wraz z analityką kluczowych dostawców lub struktury jednostek biznesowych.
Prognozowanie i budżetowanie Cash Flow metodą bezpośrednią jest prostsze i bardziej intuicyjne niż wykorzystanie wariantu pośredniego. Tu również konieczne jest wcześniejsze zaplanowanie Rachunku Wyników wraz ze szczegółami. Optymalnie, właśnie analityka budżetu lub prognozy stanowi punkt wyjściowy dla prognozy Cash Flow. Dla przykładu spływ należności możemy zaplanować na podstawie planowanej sprzedaży per klient lub kanał dystrybucji uwzględniając parametry takie jak termin płatności czy wykorzystanie factoring należności dla danego odbiorcy lub kierunku sprzedaży. Podobnie płatności zobowiązań mogą być powiązane z budżetem kosztów lub planem zakupów na potrzeby produkcji.
Prognozowanie Cash Flow - przepływy inwestycyjne i finansowe
Przepływy z działalności inwestycyjnej i finansowej prezentowane są w ten sam sposób niezależnie od wybranego wariantu raportowania. Zakupy inwestycyjne są często jednym z elementów składowych modelu budżetowania i prognozowania spółki. Planowanie opiera się najczęściej na podziale wydatków na projekty lub budżety inwestycyjne. Przejście z budżetu Capex do prognozy przepływów pieniężnych wymaga oczywiście reguł i parametrów przekładających wartości planowane w ujęciu memoriałowym na terminy efektywnych płatności.
Prognoza przepływów finansowych powinna uwzględniać obecne zobowiązania finansowe zgodnie z harmonogramem płatności rat kapitałowych i odsetkowych. Równocześnie działalność finansowa jest też elementem zarządzania płynnością spółki. Stąd w tej sekcji powinna pojawić się przestrzeń dla planowania nowych instrumentów lub bilansowania pozycji gotówkowych z wykorzystaniem kredytów obrotowych.
Która metoda budżetowania i prognozowania Cash Flow będzie optymalna w Twojej firmie?
Dwie główne przewagi wariantu bezpośredniego nad pośrednim to:
- możliwość prezentacji danych w układach lepiej dopasowanych do modelu biznesowego i percepcji menedżerów i właścicieli,
- prostsza konstrukcja i większa transparentność uzyskiwanych wyników.
To właśnie one sprawiają, iż firmy skłaniają się ku budowie narzędzi raportowania, prognozowania i analizy Cash Flow w taki właśnie sposób. Wszędzie tam, gdzie analityka budżetu sprzedaży, produkcji czy kosztów zawiera szczegóły pozwalające „naturalną” parametryzację systemu takimi wartościami jak termin płatności czy poziom refinansowania z wykorzystaniem factoringu warto rozważyć przygotowanie prognozy Cash Flow w wariancie bezpośrednim.
Wariant pośredni może być rozwiązaniem z wyboru w modelach planowania długoterminowego. Tworząc wieloletnie projekcje Cash Flow na potrzeby analiz strategicznych lepiej i łatwiej jest wyjść od syntetycznych wartości sprzedaży i oszacować zapotrzebowanie na finansowanie działalności operacyjnej z wykorzystaniem modelu bazującego na rotacji należności, zobowiązań i zapasów.
Więcej informacji o prognozowaniu przepływów pieniężnych w perspektywie krótko- i długookresowej oraz automatyzacji tego procesu znajduje się w artykule: Prognoza Cash Flow – efektywne zarządzanie płynnością firmy.
